Νόσος Alzheimer

Η νόσος Alzheimer είναι η πιο συχνή μορφή άνοιας. Πρόκειται για μια χρόνια, σταδιακή νευροεκφυλιστική νόσο του εγκεφάλου. Το όνομά της οφείλεται στο Γερμανό ψυχίατρο και νευροπαθολόγο, Alois Alzheimer, ο οποίος ήταν ο πρώτος που παρατήρησε και περιέγραψε τις αλλοιώσεις που προκαλεί η νόσος.

Πρωταρχικό σύμπτωμα της νόσου Alzheimer αποτελούν οι μνημονικές διαταραχές, κυρίως στην ανάκληση των πρόσφατων γεγονότων. Καθώς εξελίσσεται η νόσος, σταδιακά παρατηρείται επιδείνωση και έκπτωση των υπόλοιπων νοητικών λειτουργιών (προσοχή, συγκέντρωση, λόγος, κριτική σκέψη κ.ά.), δυσκολία ανταπόκρισης στις καθημερινές  δεξιότητες, συμπεριφορικά συμπτώματα (απάθεια, επιθετικότητα, διέγερση, παραισθήσεις, ψευδαισθήσεις, άρση αναστολών) και διαταραχές στη διάθεση (άγχος, κατάθλιψη).

Υπάρχουν στάδια στη νόσο Alzheimer και ποια είναι η σημασία τους;

Στη διεθνή βιβλιογραφία επικρατούν διάφορες θεωρίες σχετικά με τη σταδιοποίηση της νόσου. Ωστόσο μια γενική θεωρία διακρίνει τέσσερα στάδια:

  1. Αρχικό στάδιο: ο άνθρωπος που νοσεί από Alzheimer παρουσιάζει μερικές ελλείψεις στις νοητικές του λειτουργίες και ενδεχομένως ήπιες αλλαγές στη διάθεση ή τη συμπεριφορά. Χαρακτηριστικό του σταδίου αυτού είναι ότι, αν και υπάρχουν μικρές δυσκολίες, ωστόσο μπορεί να διατηρεί την αυτονομία του σχετικά με τις λειτουργικές του δεξιότητες (αυτο-εξυπηρετείται).
  2. Μεσαίο στάδιο: οι νοητικές ελλείψεις έχουν επιδεινωθεί και τα κλινικά συμπτώματα είναι πλέον εμφανή στους ανθρώπους που τον περιβάλλουν. Η επιδείνωση αυτή έχει ως συνέπεια να χρειάζεται πλέον μερική βοήθεια και επιτήρηση από τους περιθάλποντές του. Ενδεχομένως να επικρατούν συμπεριφορικά συμπτώματα όπως εμμονές – παραληρητικές ιδέες, τάσεις φυγής, απάθεια.
  3. Προχωρημένο στάδιο: η νοητική κατάσταση του ατόμου είναι αρκετά επιβαρυμένη και η ανταπόκρισή του ελάχιστη. Υπάρχει πλήρης εξάρτηση του ατόμου από τον περιθάλποντά του, καθώς δεν είναι σε θέση να ανταποκριθεί ούτε στις βασικές του ανάγκες όπως η σίτιση, η ενυδάτωση, η χρήση της τουαλέτας κ.ά. Στο στάδιο αυτό υπάρχει σημαντική επιδείνωση και στις κινητικές δεξιότητες του ατόμου, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να οδηγείται σε μερική ή ολική καθήλωση.
  4. Τελικό στάδιο: η κλινική εικόνα του ανθρώπου που νοσεί από Alzheimer και φθάνει μέχρι το στάδιο αυτό είναι κυρίως σε κλινήρη κατάσταση. Η επαφή και η επικοινωνία με το περιβάλλον είναι ελάχιστη έως καθόλου και η όλη φροντίδα παρέχεται αποκλειστικά από τον περιθάλποντα. Στο στάδιο αυτό υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να εμφανίσει έντονα προβλήματα με τη σίτιση και την κατάποση, λοιμώξεις κυρίως στο αναπνευστικό και ουροποιητικό σύστημα και έλκη.

Αξίζει να σημειωθεί πως τα παραπάνω στάδια περιγράφουν τη συνολική πορεία της νόσου. Χρειάζεται να διευκρινιστεί πως δεν είναι απαραίτητο πως όλοι οι άνθρωποι που θα διαγνωστούν με Alzheimer θα βιώσουν τη νόσο μέχρι το τελικό της στάδιο.

Πως γίνεται η εξέταση;

Μόλις κάποιος διαπιστώσει ότι ξεχνάει και πως αυτό φαίνεται σαν μια αλλαγή από τον τρόπο που μέχρι στιγμής λειτουργούσε, τότε είναι σημαντικό να συμβουλευτεί τον ειδικό. Η εξέταση είναι τελείως ανώδυνη. Η διάγνωση ολοκληρώνεται με την αξιολόγηση των εξής:

  1. Πλήρες ιατρικό ιστορικό
  2. Αιματολογικός και εργαστηριακός έλεγχος
  3. Απεικόνιση του εγκεφάλου (μαγνητική ή αξονική τομογραφία)
  4. Νευρολογική εξέταση
  5. Νευροψυχολογικός έλεγχος

Υπάρχει θεραπεία;

Η νόσος Alzheimer, όπως και κάθε άνοια, είναι μια μη αναστρέψιμη κατάσταση. Ωστόσο υπάρχουν διάφορα φαρμακευτικά σκευάσματα, για τα οποία υπάρχουν κλινικές μελέτες που έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητά τους. Ουσιαστικά η φαρμακευτική αγωγή στοχεύει στη διατήρηση των νοητικών ικανοτήτων του ατόμου και στην όσο το δυνατόν επιβράδυνση της νόσου. Παράλληλα, σημαντικά αποτελέσματα στη διαχείριση της νόσου Alzheimer έχουν δείξει και οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις που στοχεύουν στη νοητική ενδυνάμωση του ατόμου. Η θεραπεία που πρόκειται να συστήσει ο ειδικός στο άτομο με Alzheimer είναι εξατομικευμένη, καθώς εξαρτάται από τις ιδιαίτερες ανάγκες του ατόμου και τα κλινικά χαρακτηριστικά που παρουσιάζει.